Amatör Telsizcilik Nedir?
Amatör Telsizcilik hiçbir ticari ve siyasi yayın amacı olmadan, sadece bireysel yapılarak çaba sarf edilen, ulusal ve uluslararası radyo haberleşmesini ve bu konularla ilgili tüm araştırmaları kapsamı içine alan bir hobidir. Bu çerçevede kişinin kendisini geliştirmeye, bilgilendirmeye, yetiştirmeye ve uğraş vermeye yönelik; ülkesindeki ve dünyadaki diğer amatör telsizcilerle haberleşme yaparak, telsiz haberleşme teknolojisi alanında teknik bilgi alışverişinde bulunarak ve ülkesinin adını tüm dünyaya duyuracak şekilde, ulusal ve uluslar arası yönetmenliklere bağlı kalmak şartıyla kişinin gösterdiği faaliyetlerin tümüne birden RADYO AMATÖRLÜĞÜ veya AMATÖR TELSİZCİLİK denir.
Genel kitabi tanım olarak ise; “ Hiç bir maddi ve siyasi çıkar gözetmeksizin ve milli güvenlik gereklerine mutlaka bağlı kalmak şartıyla sadece kişisel istek ve çaba ile radyo tekniği alanında kendisini yetiştirmek amacıyla çalışan gerçek kişiler” 7 Nisan 1983 gün ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu Madde 12) radyo amatörü olarak tanımlanmıştır. Dilerseniz önce sizlere amatör telsizcileri tanıtmakla ilk dersimize başlayalım.
AMATÖR TELSİZCİLER NASIL KİŞİLERDİR?
Yapılan haberleşmeler sonucunda alınan bilgilerle yeni teknikler geliştirmek, telsizcilik alanında yeni buluşlar yapmak gibi faaliyetlerde bulunan radyo amatörleri için, telsiz haberleşmelerinin daimi kontrol altında bulundurulması ilkesine karşın, bir serbestlik verilmiştir. Bu durumda tüm radyo amatörlerinde bazı niteliklerin kesin var olduğu kabul edilir.
Bu nitelikler;
• Amatör Telsizci centilmendir,
• Amatör Telsizci sadıktır,
• Amatör Telsizci güvenilirdir,
• Amatör Telsizci atılımcıdır,
• Amatör Telsizci vatanseverdir,
• Amatör Telsizci gerçekçidir,
• Amatör Telsizci sevecendir,
• Amatör Telsizci tüm dünyaca kabul edilen amatörlük andına bağlıdır.
AMATÖR TELSİZCİ NE YAPAR?
Amatör Telsizciler elektronik ve kendilerine tahsisli frekans alanında, satın aldıkları veya daha çok kendi geliştirdikleri imkanlarla dünya çapında haberleşme yaparlar. Amatörlerin araştırmaları sonucunda ortaya çıkmış birçok teknoloji, bugün günlük hayatımızda da kullanılmaktadır. Gerçekten de tarih içerisinde elektronik ve haberleşme alanında birçok yeni tekniği bulan ve ilk kullananlar aynı zamanda radyo amatörleridir. Bu gerçeği de sanırız radyo amatörlerinin araştırmacı ruhu ile özdeşleştirmek daha doğru olacaktır. Çünkü Amatör Telsizcilik gibi sonsuz boyutlara sahip bir hobide, kişi kendini devamlı olarak yenileme çabası içerisinde olup, asla elindeki bilgiler ile yetinmeyecektir. Bunları örneklemek istersek; 1 Watt’lık bir verici ve maniple ile veya küçücük bir cihaz ile dünya çapında haberleşme, basit bir PC ile paket radyo, teleteks veya yavaş taramalı televizyon yayını, isterseniz uydu haberleşmesi sayılabilir (Tanımlar ilk etapta yabancı gelebilir, ancak merak etmeyin, bu terimleri ileriki eğitimlerimizde detaylı bir şekilde göreceğiz.)Diğer yandan unutulmamalıdır ki, ilk uyduyu tasarlayan ve gerçekleştirenler de Amatör Telsizcilerdir.Bu uğraşılara sosyal ve insancıl yönden bakacak olursak; amatör radyoculukta ülke, toplum, sosyal ve ekonomik farklılıkların da ortadan kalktığını görürüz. Tüm Dünyadaki Amatör Telsizciler aynı zamanda bir dost ve iyi bir arkadaştır. Normal şartlarda, taşınan tüm unvanların, Amatör Telsizcilik için bir anlamı yoktur. Bir Amatör Telsizci ülkesinin neresinden veya dünyanın hangi ülkesinden olursa olsun, başka bir amatörle görüşmekten veya onu ağırlamaktan bilakis onur duyar. Burada kullanılan lisanlar da hakeza önemli değildir. Çünkü ortak dil artık Amatör Telsizciliktir.AMATÖR TELSİZCİLİĞİN ÇALIŞMA ESASLARI NEDİR?Amatör Telsizcilerden planlı ve programlı bir çalışma düzeni beklenemez. Sonuçta bu bir hobidir ve günün (24) saati onun vazgeçilmez yaşam dünyasıdır. Amatör Telsizcilik belgesine sahip kişilerin bir çoğu, yönetmenliklerin belirlediği esaslar çerçevesinde amatörce faaliyetlerde bulunmakla meşguldürler. Gerektiğinde hızlı bir şekilde organize olabilir, can ve mal güvenliği ile ülke çıkarlarının korunması konularında gerekli tüm kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişilerle doğrudan temasa geçebilirler.DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE AMATÖR TELSİZCİLİK YAPANLARIN SAYISI?
Dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye’de ise 8.000-10.000 civarında Amatör Telsizci vardır. Sayının ülkemizde az olmasının edeni ise Amatör Telsizciliğin 1983 yılına kadar ülkemizde yasak olmasıdır.
AMATÖR TELSİZCİLERİN ÇALIŞMA ARAÇLARI NELERDİR?
• Çeşitli telsiz alıcı-verici cihazları, amatör radyolar.
• Mors kodu kullanan alıcı ve verici cihazlar.
• Amatör maksatlı dijital ve analog yapılmış her çeşit cihazlar.
• Amatörlerin kendilerinin imal ettikleri cihazlar.
• Çeşitli antenler bunlara örnek sayılabilir.
AMATÖR TELSİZCİLERE AYRILMIŞ ÖZEL FREKANSLAR VAR MIDIR?Dünyada ve ülkemizde bir çok telsiz günün her saati aralarında muhabere yapmaktadır ve her kurumun kullanacağı frekans aralıkları önceden belirlenmiştir. Benzer şekilde yalnızca Amatör Telsizcilere ayrılmış olan HF, VHF, UHF ve SHF olarak adlandırılan bandlarında frekanslar vardır. Bu frekanslar tüm dünyaca çeşitli kurallar ve uygulamalar çerçevesinde ortak belirlenmiştir. Eğer böyle olmasaydı telsiz muhaberesinde bir karışıklık meydana gelecek, belki de bir cankurtaranın ya da itfaiyenin haberleşmesini engellemiş olacaktık değil mi? Bu herkes için uyulması gereken ciddi bir sorumluluktur. Sadece frekansların bizlere tahsis edilmiş olması da dilediğimiz şekilde kullanılacağı anlamına gelmemektedir.
Amatörlerin kanunların, yönetmeliklerin ve protokollerin belirlediği özel durumların dışında başka frekans kullanarak haberleşme yapmaları veya anlaşılmayacak şekilde kapalı / şifreli haberleşme de bu bağlamda yapmaları da yasaktır. Kurallara uyduğunuz sürece bunlar bizler için bir engel teşkil etmemektedir.OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA AMATÖR TELSİZCİLERİNE NEDEN GEREK DUYULUR?Ne acıdır ki ülkemiz yakın zamanlarda büyük doğa afetlerine sahne olmuş ve bir çok insanımızı da bu elim olaylarda kaybetmişizdir. Bu gibi durumlarda ilk yardım kadar haberleşme de hayati öneme haiz bir gerçek olarak ortaya çıkmaktadır. Yaşanan tecrübeler göstermiştir ki; olağanüstü durumlarda mevcut sabit, mobil, GSM ve benzeri haberleşme sistemleri hizmet veremez duruma gelmektedir.Gerek santrallerinin ve gerekse verici / yansıtıcılarının da aynı şekilde zarar görmesi, insanların panik ve korku içinde telefonlarına sarılması nedeniyle yaşanan kilitlenmeler de buna eklendiğinde haberleşme bir anlamda felç olmaktadır.
Bunun yanı sıra kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen telsiz haberleşme frekansları yukarıda da bahsedildiği şekliyle farklıdır. Dolayısıyla bir birleriyle haberleşmelerine imkan yoktur. Son zamanlarda bu gibi durumlar için ortak bir haberleşme kanalı çalışmaları yapılsa da yeterli seviyede değildir. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada da benzer sorunlar zaman zaman yaşanmaktadır. Benzer olağanüstü durumlarda kamu kurum ve kuruluşları arasındaki dünya yüzündeki diğer istasyonlarla en iyi haberleşmede Amatör Telsizciler aracılık yapmaktadır. Kullandığımız tüm sistemler bu gibi durumlarda maksimum seviyede kullanılmakta ve tüm arkadaşlarımız bu haberleşmeyi tamamen gönüllü olarak yürütmektedirler.TÜRKİYE’DEN EN UZAK HANGİ ÜLKE İLE GÖRÜŞÜLEBİLİR?Belki de bu soru bizlere en çok sorulan soruların başında yer almaktadır. Bu soruyu sorduğunuz her amatör bilin ki size tatlı bir tebessüm ile gülümseyecektir. Bu gülümsemenin ardında yatan gerçek ne sizin sorunuzu hafife aldığı ne de alaycı bir cevap vereceği içindir. Tam tersi biraz sonra vereceği cevaptan dolayı sizin nasıl şaşıracağınızı bildiği içindir. Unutmayın, Amatör Telsizciler için dünya yüzünde görüşme yapılamayacak yer yoktur. Öyle ki artık günümüzde bununla da yetinmeyip uzaydaki istasyonlarla bile görüşme yapılmaktadır. İmkansızlıkların çaresi mutlaka bulunur, gerekli şartlar bir şekilde yerine getirilir ve istenilen her yer ile mutlaka görüşme yapılır. Buna ister inatçılık ister, merak deyin onlar bir şekilde bunu başaracaklardır.PEKİ HER ZAMAN, HER YER İLE HABERLEŞME YAPMAK MÜMKÜN MÜDÜR?Uzak mesafe haberleşmeleri genellikle HF (Yüksek Frekans - High Frequencies) adını verdiğimiz telsizler ile yapılır. Bu telsizlerin haberleşme şekli sizlerin her zaman karşılaşabileceğiniz yada görebileceğiniz bir el telsizinden farklı olmakla birlikte ileriki zamanlarda konuya detaylı bir şekilde dönülecektir. Ancak burada bir ön bilgi vermek gerekirse, HF haberleşmesi güneşin hareketine, atmosferik şartlarına, mevsimlere tüm doğa şartlarına göre değişir. Dolayısıyla haberleşme günün saatine ve mevsimlere göre de farklılık gösterir. Bu yüzden her zaman her yer ile görüşmek mümkün olmasa da kısa mesafelerde ise her zaman görüşme yapmak mümkün olabilir.AMATÖR TELSİZCİLİĞİN FAYDALARI NELERDİR?
Buraya kadar anlatılanlara bakarsak, bir Amatör Telsizcinin normal şartlarda kendi statüsündeki istasyonlarla, yani sadece Amatör Telsiz istasyonları ile haberleşme yapabildiklerini görmekteyiz. Ancak bu kural olağanüstü durumlarda ve bazı şartlar altında esneyebilir.
Bu gibi durumlarda Amatör Telsizciler devlete ait diğer istasyonlarla da görüşme yapabilir. Bu gibi durumlar ve akabinde edinilen başarılar geçtiğimiz yıllarda defalarca yaşanmıştır. Acil durumlarda radyo amatörlerinin haberleşme konusunda çok başarılı olmasının nedeni, bu gibi gerçek tatbikatlarda eksiklerini tespit edip, hazırlık yapmasının yanı sıra, en basit bir teknik donanımla dünya çapında haberleşme yapabilecek konumda olmalarıdır.
Doğal afetlerin yarattığı tahribattan en az düzeyde etkilenir. Yıkılan her antenin yerine çekilecek bir parça tel, çalışmayan elektrik santrallerinin yerini tutacak yedekte bir akü ve birkaç saat içinde çalıştırılabilecek ufak bir vericinin malzemeleri her Amatör Telsizcinin dolabında bulunan gereçlerden bazılarıdır. Kısaca Amatör Telsizci, telsizcilik alanında kendiliğinden ve kısa sürede büyük bir elektronik teknisyen ve operatör potansiyelinin oluşmasını, QSL resimli kartları aracılığı ile ülke tanıtımının yapılmasını, olağanüstü durumlarda ülkenin tüm haberleşme sistemleri için ihtiyaç duyulan malzeme ve operatörlerin hazır olmasına ve görev almasına, dünyadaki tüm ülkeler arasında tanışmayı, dostluğu, yardımlaşmayı sağlaması bakımından faydaları tartışılmaz.AMATÖR TELSİZCİLİĞİN, “HALK ARASINDA KULLANILAN DEYİMİYLE” (CB – HALK BANDI) TELSİZ İLE BİR İLGİSİ VAR MIDIR?Kesinlikle hayır. “Telsizlerinizin mesafesi ne kadar?” sorusunun ardından gelen ikinci soru olma özelliğine sahip bu konu tamamen farklıdır. Bugün her ne kadar etkinliğini yitirse de ücretini ödeyerek bizler gibi bir sınava girmeden ya da bir lisans gerektirmeyen telsiz ve kullanıcılarını kapsamaktadır.. Kulanım alanları çok çeşitlilik göstermektedir. Ülkemizde kontrolü tam anlamıyla yapılamadığından bugün amacı dışına çıkmış, gören bilen kişiler arasında hoş karşılanmaz bir duruma gelmiştir. Diğer yandan bu tür telsizlerinde kullanımı, çıkış güç ve frekansları bir kıstasa bağlanmış olmakla birlikte çeşitli ve yasal olmayan güç yükselticileri ile kullanılmaları hukuken de yasal değildir.Bir ara oldukça popüler olmasına rağmen teknolojinin gelişmesi ile birlikte yerini yavaş yavaş cep telefonlarına veya el telsizlerine bırakmaktadır. Yine CB’lerden kalma bir deyim olan “ brek brek arkadaş arıyorum” gibi üsluplar bizde asla kullanılmamakla birlikte, bu tür bir yakıştırma veya benzetme de yapılmamalıdır.
DÜNYADA TANINMIŞ İNSANLAR ARASINDA AMATÖR TELSİZCİLER VAR MIDIR?Pek tabi. Şu an hayatta olmayan Ürdün Kralı Hüseyin, yeni Kral Abdullah, Aktör Marlon BRANDO, İspanya Kralı Juan CARLOS, Japonya Başbakanı Keizo OBUCHİ, Hindistan Başbakanı Rajiv GHANDI ve eşi Sonia GHANDI, Arjantin Devlet Başkanı Carlos MENEM, Astronot Yuri GAGARİN, eski İtalya Cumhurbaşkanı Francesso COSSIGA ve bir çok senatör yada ünlü kişiler de bu hobide yer almışlardır. Bir düşünün, normal şartlarda belki ulaşamayacağınız bu gibi kişiler ile aynı frekansta bulunduğunuzda, ne çağrı yapmak için ne de onların çağrısına cevap vermek için hiç kimseden izin almak zorunda değilsiniz. Emin olun sizin çağrınıza aynı mütevazilikle cevap vereceklerdir. Yukarıda da belirttiğimiz üzere bu güzel hobi bir çok ünvan ve makamlardan yalıtılmış bir özgürlük ve saygınlık okyanusudur. O telsizlerin başında çağrı yapan bir kral da, ona cevap veren (14) yaşında bir genç de o an sadece bir radyo amatörüdür.
AMATÖR TELSİZCİLER BAŞKA NE GİBİ AKTİVİTELERDE BULUNURLAR?Amatör Telsizciler gerek becerilerini sınamak ve gerekse çalışmalarını yaymak adına çeşitli yarışmalar da düzenlerler. Bu yarışmalar daha çok kişinin katılımını sağlamak adına genellikle hafta sonu gerçekleştirilir. Yarışmalarda en basit anlatımla; en çok görüşme yapan birinci ilan edilir. Her yarışma, haberleşme şekli, çıkış gücü, tek veya çok bant gibi alt kategorilere ayrılır. Yarışmalar önemlidir, çünkü ülke adı altında yapıldığından o ülkenin tanıtımına da katkıda bulunur. Bunun yanında İzci grupları gibi bir çok konuda da çeşitli etkinlikler ve tanıtım faaliyetleri yapılmaktadır.